نقش انواع پایه راسته دوز در کیفیت دوخت | از پایه ساده تا لب‌تو و قیطان دوزی
در دنیای خیاطی حرفه‌ای، ابزارهای ظاهراً ساده، نقش بسیار بزرگی در نتیجه نهایی کار دارند. یکی از این ابزارهای کلیدی، پایه چرخ خیاطی راسته‌دوز است. این قطعه کوچک و فلزی، مستقیماً بر کیفیت، تمیزی و سرعت دوخت شما تأثیر می‌گذارد.
در این مقاله، با انواع پایه راسته دوز آشنا می‌شویم، و نقش هرکدام را در بهبود دوخت، اجرای تکنیک‌های خاص و حرفه‌ای‌تر شدن نتیجه کار بررسی می‌کنیم.
پایه چرخ راسته دوز چیست؟
پایه چرخ راسته دوز، قطعه‌ای فلزی یا تفلونی است که در پایین پایه‌گیر چرخ قرار می‌گیرد و مستقیماً پارچه را در حین حرکت سوزن، نگه داشته و هدایت می‌کند. بسته به نوع دوخت، نوع پارچه و تکنیک مورد استفاده، پایه‌های مختلفی طراحی شده‌اند.
چرا تنوع پایه در خیاطی مهم است؟
تنوع پایه‌ها به خیاط این امکان را می‌دهد تا:
- دوخت‌های تخصصی (مانند زیپ، چین، قیطان، لب‌تو) را راحت‌تر اجرا کند
- کیفیت و ظرافت دوخت را افزایش دهد
- سرعت کار را بالا ببرد
- از آسیب به پارچه‌های خاص جلوگیری کند
- در تولید انبوه، نتیجه یکنواخت و حرفه‌ای داشته باشد
آشنایی با پرکاربردترین انواع پایه راسته دوز
1. پایه ساده راسته دوز
✅ پایه پایه‌ها! این مدل پایه برای دوخت‌های روزمره و عمومی استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها:
- مناسب دوخت مستقیم
- قابل استفاده برای بیشتر پارچه‌ها
- دقت متوسط – مناسب پروژه‌های عمومی
2. پایه لب‌تو راسته دوز (Flat Felled Foot)
پایه‌ای تخصصی برای دوخت درز دوبله (لب‌تو) که در لباس‌های مردانه، مانتو، لباس فرم و لباس‌های رسمی کاربرد دارد.
مزایا:
- درز نهایی کاملاً تمیز و بدون زائده
- مناسب برای پوشاک صادراتی
- موجود در سایزهای مختلف (۳، ۴، ۶ میلی‌متر)
3. پایه قیطان دوزی راسته دوز
پایه‌ای با شیار مخصوص برای قرارگیری نوار قیطان یا بند تزیینی. استفاده زیاد در لباس‌های سنتی، هنری، مانتوهای خاص و کیف.
ویژگی‌ها:
- سایزهای متنوع مثل 3/16، 1/8 و…
- هدایت دقیق قیطان در مسیر دوخت
- دوخت صاف، بدون انحراف و حرفه‌ای
4. پایه زیپ دوزی راسته دوز
برای دوخت انواع زیپ: معمولی، مخفی، جداشونده. طراحی باریک برای دوخت نزدیک به دندانه‌های زیپ بدون گیر کردن.
انواع:
- یک‌طرفه (چپ یا راست)
- دوطرفه
- مخصوص زیپ مخفی
5. پایه تفلون راسته دوز
ویژه دوخت پارچه‌های براق، چسبناک یا حساس مانند چرم، پلاستیک، لمه، حریر، ساتن و فوم.
مزایا:
- جلوگیری از گیر کردن یا چروک پارچه
- حرکت نرم و روان پارچه زیر پایه
- مناسب برای خیاطان حرفه‌ای و مزون‌ها
6. پایه چین دوزی و چین سوزنی
مخصوص ایجاد چین‌های ظریف، یک‌دست و تزئینی در دامن، لباس بچه‌گانه، لباس مجلسی و تزئینات پارچه‌ای.
ویژگی‌ها:
- ایجاد چین منظم در سرعت بالا
- حذف نیاز به چین‌دادن دستی
- موجود در مدل‌های معمولی و سوزنی
7. پایه غلطک‌دار (Roller Foot)
برای دوخت پارچه‌های ضخیم، چسبنده یا سنگین مثل چرم، جیر، فوتر، جین.
مزایا:
- غلطک باعث حرکت راحت پارچه می‌شود
- مناسب برای لباس کار، کیف، روکش ماشین و…
- موجود در مدل‌های تفلونی، فلزی، سه حالته
8. پایه نیش‌دار (Edge Guide Foot)
پایه‌ای با زائده‌ای نیش‌مانند برای دوخت کاملاً موازی با لبه پارچه. انتخابی عالی برای دوخت حرفه‌ای حاشیه‌ها، نوارها، نواردوزی دقیق و لباس‌دوزی صادراتی.
جدول مقایسه پایه‌ها و کاربرد آن‌ها
| نوع پایه | کاربرد تخصصی | مناسب برای پارچه | درجه سختی دوخت | ظرافت خروجی |
|---|---|---|---|---|
| پایه ساده | دوخت عمومی | همه نوع | ساده | متوسط |
| پایه لب‌تو | درز دوبله، لباس مردانه | متوسط | متوسط | بالا |
| پایه قیطان دوزی | نوار تزیینی، لباس سنتی | نیمه‌ضخیم | متوسط | بالا |
| پایه زیپ دوزی | زیپ معمولی و مخفی | همه نوع | متوسط | بالا |
| پایه تفلون | چرم، لمه، براق | نازک/چسبنده | آسان | بالا |
| پایه چین دوزی | دامن، پیراهن بچه‌گانه | نازک | تخصصی | بالا |
| پایه غلطک‌دار | چرم، جین، فوتر | ضخیم | آسان | متوسط |
| پایه نیش‌دار | دوخت راه‌دار، لبه‌دوزی دقیق | همه نوع | متوسط | بسیار بالا |
چرا شناخت انواع پایه راسته دوز ضروری است؟
- باعث کاهش خطا و دوخت‌های خراب می‌شود
- کمک می‌کند پروژه‌های خاص را حرفه‌ای‌تر انجام دهیم
- ابزار مناسب، یعنی صرفه‌جویی در زمان و انرژی
- باعث می‌شود مشتری نهایی از تمیزی کار شما شگفت‌زده شود ✅
نکات مهم در خرید پایه چرخ راسته دوز
- با برند چرخ (جک، زوجی، تیپیکال، نیو لایف…) سازگار باشد
- مدل پایه‌خور (پیچی یا کلیپسی) را بشناسید
- حتماً پایه اصل و با کیفیت بگیرید تا لرزش نداشته باشد
- از فروشگاه‌های تخصصی با پشتیبانی و تضمین اصالت تهیه کنید
جمع‌بندی نهایی
هر خیاط حرفه‌ای می‌داند که نتیجه نهایی کار، فقط به مهارت بستگی ندارد، بلکه ابزار هم نقش مهمی دارد. شناخت و استفاده از انواع پایه‌های چرخ راسته‌دوز، به شما این امکان را می‌دهد تا دوخت‌هایی تمیز، دقیق، زیبا و حرفه‌ای داشته باشید.
فرقی ندارد در خانه می‌دوزید یا در تولیدی؛ اگر پایه مناسب کارتان رو بشناسید، لباس نهایی کاملاً متفاوت و سطح بالا خواهد بود.
